Bedenin bütün yükünü taşıyan ayakların sağlığı her yaşta önemlidir.  Bebeklik döneminde ayaklarda oluşan sorunlar, ileride çocuğun ayak, bacak ve sırt gibi vücudunun bazı kısımlarında çok önemli bozukluklara neden olabilir. Bu nedenle ayak sağlığına ve ayakkabı seçimine bebeklik yıllarından itibaren dikkat etmek gerektiğini belirten Dr. İlhami Çuhadar,bizleri bilgilendiriyor.

Bebeğin ayak yapısı yetişkinlerden çok farklıdır. Parmaklara doğru olan kısmı daha geniştir, topuk kısmı daha dardır ve kemer bölgesi (tabanın içi kısmı) tabanlara düz görünüm veren ancak hareketle birlikte kemer genişledikçe kaybolan yağ dokusu ile doludur. Doğumdan itibaren kıvrık parmakların açılmasını engelleyen dar patikler, çoraplar ve düztabanlı sandaletler bebeğin ayak şeklinin bozulmasına neden olabilir. Bu nedenle patiklerinin tabanının ve uçlarının bebeğin parmaklarına baskı yapıp yapmadığı kontrol edilmelidir.

Çocuklarının yürümeye başladığını gören ebeveynler, çocuklarına ilk ayakkabısını almak için telaşlanırlar. Oysa çocukların özellikle iki yaşına kadar çıplak ayak ya da çorapla yürümelerine izin verilmelidir. Bu durum; ayakların normal büyümesine ve sağlıklı kas gelişimine yardımcı olur. Sadece dışarı çıkarken ise yumuşak ve yuvarlak hatları olan ayakkabılar tercih edilmelidir.

Düztaban görünümü sizi yanıltmasın!

Çocukların ayaklarında gelişecek bozuklukların erken tanısı son derece önemlidir. Ayak sorunları; iki farklı kategoride incelenebilir. Çocukların büyük bir kısmında hafif düztabanlık ve hafif içe basma problemi gözlenir. Ancak bebeklik dönemindeki düztabanlık, ayağın iç yanındaki yağ dokusunun o dönemde fazla olmasından kaynaklanır ve yanıltıcı bir görünümdür. Yüzde 70-80’inin ayakları normale döner. Üç yaş civarında da bu görünüm kaybolur. Eğer doktor tarafından gerekli görülürse özel ayakkabılar tercih edilmelidir. İkinci grupta ise; doğuştan çarpık ayak bulunur. Bu bebekler ayakları içe dönük olarak doğarlar. Çocuk doğar doğmaz, tedavi edilmesi gerekir.

Bebeğe ayakkabı alırken nelere dikkat etmeli?

·         Öncelikle ayakkabının küçük olmamasına dikkat edin. Ayağının ayakkabının içinde sıkışmadığını, dışarıdan elle hissedilebilirsiniz. Başparmağınızla ayakkabının burnu arasında, elinizde başparmak genişliği kadar mesafe olması yeterlidir.

·         Ayakkabının ön kısmı yumuşak ve esnek olmalıdır.

·         Topuk kısmı daha sert, topuğu tutacak şekilde olmalıdır.

·         Bebeklere 3 yaşına kadar bileğe kadar uzanan tipte ayakkabılar alınmalıdır.

·         Ayakkabının tabanı kaymamalı ve sert olmamalıdır.

·         Ayakkabının içi el ile kontrol edilmeli; ayağı rahatsız edecek dikiş ya da çıkıntı olmamalıdır.

·         Ayakkabı hava alarak ayağın serin, rahat, koku yapmayan, kuru ortamda kalmasına izin vermelidir.

·         Ayakkabıdan çıktıktan sonra ayaklar kontrol edilmeli, kızarıklık, ayakkabıya bağlı bası, iz ve şekillerinin olup olmadığına bakılmalıdır.

·         Kalın sağlam kösele ayakkabılardan ziyade ayağa ve ayağın hareketliliğine destek verecek ayakkabılar tercih edilmelidir.

·         Bebek ayakkabısı için şeklin yanı sıra yapıldığı madde de çok önemlidir. Sentetik ve plastik ayakkabılardan uzak durulmalıdır.

·         Tabanın iç kısmında ayak tabanını destekleyecek hafif bir yükselti olmalıdır.

·         Her çocuk ortalama iki yaşına dek içe basar ve bu ayakkabı ile düzeltilemez.

·         Ayakkabı sadece ayağı dış ortamdan koruyucu olarak görev yapmalıdır. Ayağın gelişimi için herhangi bir desteğe ihtiyaç yoktur.

·         Başkasının kullanmış olduğu ayakkabılar asla giydirilmemelidir. Her çocuğun ayak ve basış karakterinin kendine özel olduğu unutulmamalıdır.

·         Ayakkabıyı denerken o ayakkabı ile birlikte giydirmeyi düşündüğünüz çorap ile deneyin (kışın kışlık çorap, yazın yazlık çorap).

·         Taban içinin ter emici bir maddeden yapılmış olduğundan emin olunmalıdır.

·         Taban malzemesi yeri sağlam tutan, kaymayan ve esnek bir malzemeden yapılmış olmalıdır. Sert ve yüksek tabanlar küçük çocuklarda sendelemelere ve düşmeye neden olabileceğinden kaçınılmalıdır.

Yanlış ayakkabı seçimi bebeklerde ne gibi sorunlara yol açar?

Çok sert ve ayak gelişimine zararı olan ayakkabılar; çocuğun ayak tabanındaki kavisin, yani çukurun düzgün oluşmasını, ayak adalelerinin sağlıklı gelişmesini ve yürüme denge refleksinin doğal gelişimini engeller.

Ortopedik ayakkabı nedir?

Ayakta mevcut olan deformiteye (şekil bozukluğu) göre özel olarak yapılan ayakkabıdır. Her çocuk için gerekli değildir. Ortopedik ayakkabı için çocuğun ayak ölçümlerinin alınması ve planlamanın yapılması gereklidir.

Hangi ayakkabılar çocukların ayaklarını daha çok yorar?

Çok sert veya çok yumuşak, tabanı ağır veya çok ince (bez) ayakkabılar çocukların ayaklarını gereksiz yere yorar. Ama ağır ayakkabılar kadar ince ayakkabılar da ayak sağlığında sorunlara yol açar.

Okul döneminde nasıl ayakkabı seçilmeli?

Yürüme döneminden okul yaşına kadar çocuklarda rahatlık ön planda olmalıdır. Çocuğun aktivitelerinde uygun ayakkabılar giyilmesi sağlanmalıdır. Okul çağı çocuklarda ayakkabıların sağlığı kadar biçimi de önemli olmaya başlar. Sandaletler, spor ayakkabılar gibi seçimler yapılabilir. Ancak tercih yaparken bu ayakkabıların esnek, iyi havalanan amaca uygun kullanılan ayakkabılar olmasına dikkat edilmelidir.